اختلال مانیا یا شیدایی یکی از اختلالات خلقی است که بیمار احساس عدم تسلط بر خلقش را دارد و خلق و احساسات بیمار بالا است و انرژی بالایی دارد و به همین دلیل در زندگی روزمره دچار مشکلات فراوانی می‌شود. از علائم دیگر این بیماری این است که خلق بیمار تحریک پذیر است. این حالت به خصوص زمانی پیدا می‌شود که زیاده خواهی ها و جاه طلبی‌های بیمار با مانع رو به رو شده باشد. اغلب خلق غالب بیمار دراوایل سیر بیماری، سرخوشانه است و هرچه جلوتر می‌رویم تحریک پذیرتر می‌شود.
ممکن است خلق بیمار در روز متغیر باشد، به‌عنوان مثال بیمار صبح مانیک و شب افسرده باشد. برای ابتلا به اختلال مانیا یک دلیل منفرد یا واضح وجود ندارد. به نظر می‌رسد ترکیبی از عوامل در بلند مدت و کوتاه مدت است که باعث ابتلا فرد به این بیماری می‌شود و از فردی به فرد دیگر متفاوت است. مانیا را در نوجوانان اغلب به غلط اختلال شخصیت ضداجتماعی یا اسکیزوفرنیا تشخیص می‌دهند.
اختلال مانیا در نوجوانان ممکن است به شکل روان‌پریشی، سوء مصرف الکل یا سایر مواد، اقدام به خودکشی، مشکلات تحصیلی، غرق شدن در افکار فلسفی، علائم اختلال وسواسی جبری، شکایات متعدد جسمی، تحریک پذیری های شدید و واضحی که منجر به نزاع گردد و یا سایر رفتارهای ضد اجتماعی باشد. بسیاری از این علائم در نوجوانان طبیعی نیز ممکن است دیده شود، اما اگر شدید یا متداوم باشد، لازم است بالینگر اختلال دو قطبی I را هم به عنوان یکی از تشخیص‌های افتراقی در نظر بگیرد.
شباهت هیپومانیا با اختلال مانیا در این است که در هر دو مورد دیگران متوجه تغییر در روحیه و عملکرد فرد می‌شوند اما این دوره آنقدر شدید نیست که منجر به اختلال جدی در عملکرد اجتماعی یا شغلی شود یا به بستری شدن نیاز داشته باشد. ممکن است فرد در دوره شیدایی پروژه‌های زیادی را شروع کند و احساس کند، صرف نظر از سطح استعداد یا تجربه، می‌تواند هرکاری را انجام دهد. یکی از شایع‌ترین ویژگی‌های شیدایی کاهش نیاز به خواب است. ممکن است فرد تا چند روز نخوابد ولی احساس خستگی نکند.
خطر خودکشی در بین افراد مبتلا به اختلال دوقطبی دست کم ۱۵ برابر بیشتر از جمعیت عادی است. در اغلب موارد اختلال دوقطبی تشخیص داده نمی‌شود یا با سایر اختلالات اشتباه گرفته می‌شود و ممکن است افراد تا چند سال از آن رنج ببرند تا بالاخره تحت درمان مناسب قرار بگیرند.
علائم ابتلا به اختلال مانیا
قمار (قمار بازی بیمارگونه)، تمایل به لخت شدن در انظار، استفاده از لباس‌ها و زیورآلات پر زرق و برق و ست کردن های غیر معمول، بی توجهی به جزئیات (مثلا فراموش می‌کنند گوشی تلفن را سر جایش بگذارند) از علائم دیگر این اختلال است. اغلب بیمار احساس می‌کند که اعمالش علیرغم آنکه غیر معمول است، درست و هدف دار است. ذهن بیمار اغلب به افکار گزند، مذهبی، سیاسی، مالی و یا جنسی مشغول است، به حدی که گاه این افکار ممکن است به شکل توهمات و هذیان‌های پیچیده ای درآید. بیماران شیدا (مانیک) دچار واپس روی می‌شوند و با ادرار یا مدفوع خود بازی می‌کنند.
بیمار تمایل به پوشیدن لباس‌های با رنگ روشن دارد و در موارد شدید ظاهری نامرتب می گیرد. بیمار دچار حواس پرتی شده و نمی‌تواند کارها را به سرانجام برساند و مدام کارها را ناتمام رها کرده و کار جدیدی را شروع می‌کند. در اختلال مانیا بیمار کم خواب و پراشتها است و میل جنسی بالایی دارد. افراد بیمار اکثراً دچار ولخرجی شده و بیش از حد و سریع حرف می زنند. بیمار دچار خودبزرگ بینی شده و در برخی موارد دچار هذیان می‌شود.
دلایل ابتلا به اختلال مانیا
دلایل احتمالی ابتلا به اختلال مانیا عبارتند از:
- سطح بالای استرس
- تغییر در الگوی خواب یا کمبود خواب
- استفاده از داروهای تفریحی یا الکل
- تغییرات فصلی – به عنوان مثال، بعضی از افراد در بهار بیشتر دچار هیپومانیا و شیدایی می‌شوند
- یک تغییر قابل توجه در زندگی شما – به عنوان مثال خانه نشینی یا طلاق
- زایمان
- از دست دادن عزیز یا سوگ
- ضربه و سو استفاده
- شرایط دشوار زندگی – به عنوان مثال ، مشکلات مالی، مسکن یا تنهایی
- به عنوان یک عارضه جانبی دارو
- به عنوان یک عارضه جانبی از یک بیماری جسمی یا بیماری عصبی
- سابقه خانوادگی – اگر عضوی از خانواده دارید که حالات دو قطبی را تجربه می‌کند، به احتمال زیاد اختلال مانیا یا هیپومانیا را تجربه خواهید کرد.
ابتلا به اختلال مانیا به عنوان یک عارضه جانبی دارو
برخی از داروها به عنوان یک عارضه جانبی، چه در زمان مصرف آن‌ها و چه به عنوان علامت ترک در هنگام قطع مصرف دارو می‌توانند باعث هیپومانیا یا اختلال مانیا شوند. این موارد شامل داروهایی برای شرایط جسمی و داروهای روانپزشکی است – از جمله برخی از داروهای ضد افسردگی. اگر نگران تأثیرات هر دارویی هستید که مصرف می‌کنید یا مصرف آن را متوقف کرده اید، مهم است که این موضوع را با پزشک خود در میان بگذارید.
به عنوان یک عارضه جانبی یک بیماری جسمی یا بیماری عصبی
برخی از بیماری‌های جسمی و شرایط عصبی می‌توانند باعث هیپومانیا و اختلال مانیا شوند ، از جمله لوپوس، انسفالیت، زوال عقل، آسیب مغزی، تومورهای مغزی و سکته مغزی. برای اطمینان از اینکه شما درمان صحیحی را دریافت کرده اید، پزشک همیشه باید قبل از تشخیص علت فیزیکی هیپومانیا یا اختلال مانیا شما را بررسی کند.
درمان اختلال‌مانیا
درمان بیماری مانیا می‌بایست پس از ویزیت روانپزشک و تشخیص نوع و شدت بیماری صورت گیرد. بیماری شیدایی سه نوع خفیف، متوسط و شدید دارد که درمان های هر کدام متفاوت هستند. پس از تشخیص بیماری توسط متخصص روانپزشکی ممکن است سه نوع درمان برای این اختلال در نظر گرفته شود:
درمان دارویی: در درمان دارویی بیماری مانیا بطور کلی از گروه داروهای تثبیت کننده خلق جهت متعادل کردن حالات و احساسات بیمار استفاده می‌شود. معمولاً درمان این بیماری طولانی است ولی طول درمان نسبت به نوع و شدت آن متفاوت است.
روان درمانی: در این روش روانپزشک سعی بر کنترل رفتارهای فرد بیمار دارد. در برخی موارد سعی بر کنترل عواملی است که باعث تحریک بیمار می‌شود.
تشنج درمانی: در صورت شدت بیماری و محدودیت در استفاده از دارودرمانی و در مواردی که امکان آسیب بیمار و اطرافیان بالا باشد استفاده از تشنج درمانی الکتریکی یا الکتروشوک درمانی می‌تواند موثر باشد.
من بیشتر این علایم رو دارم و سالهاست دچار بیخوابی شدید هستم
واقعا نمیدونم چی بگم
خیلی اذیت میشم خیلی خیلی