زوال عقل اصطلاحی گسترده است که به زوال عملکرد شناختی اشاره دارد. این زوال شامل مشکلات تفکر، یادآوری، یادگیری، قضاوت، استدلال و زبان است. اگرچه کاهش در بسیاری از این مناطق بخشی از روند پیری است، یک فرد مبتلا به زوال عقل یا دیمانسیا بیش از حد طبیعی در سن خود بدتر می شود. گفته شده است، هر چه بیشتر عمر کنید، احتمال ابتلا به نوعی زوال عقل بیشتر است. در حقیقت، ممکن است تا نیمی از افراد بالای 85 سال نوعی زوال عقل داشته باشند
زوال عقل طیف گسترده ای از شرایط خاص پزشکی از جمله آلزایمر – که رایج ترین شکل زوال عقل است – را پوشش می دهد، و سایر انواع این وضعیت عبارتند از زوال عقل بدن لوئی ، زوال عقل عروقی ، زوال عقل پیش از تمپورال و زوال عقل مختلط ، که ترکیبی از دو یا چند نوع زوال عقل است.
علائم زوال عقل یا دیمانسیا
علائم زوال عقل بسته به نوع خاص و پیشرفت آن بیماری متفاوت است. در اوایل، علائم اغلب جزئی و با شروع تدریجی مشاهده می شوند. به همین دلیل، زوال عقل ممکن است توسط دوستان یا خانواده مورد توجه قرار نگیرد. با پیشرفت کاهش شناختی، علائم بیشتر مورد توجه قرار می گیرند و انجام کارهای معمول مانند مراقبت از خود دشوارتر می شود و در نهایت منجر به قطع زندگی روزمره و عملکرد مستقل می شود.
برخی از علائم رایج زوال عقل عبارتند از:
برخی از علائم رایج زوال عقل عبارتند از:- فراموشی
- از دست دادن حافظه
- تغییرات خلق و خوی
- مشکل در تمرکز
- مشکلات استدلال و قضاوت
- در مورد زمان و مکان گیج شده اند
- گم شدن در تنظیمات آشنا
- فراموش کردن نام خانواده و دوستان نزدیک
- دشواری در انجام کارهای روزمره آشنا
- مشکلات زبان، مشکل در یافتن کلمات مناسب
- کناره گیری از معاشرت
- تغییر در عملکرد اجرایی (دشواری در انجام چند مرحله یا برنامه ریزی)
علل زوال عقل یا دیمانسیا
هیچ دلیلی برای زوال عقل وجود ندارد. همان طور که گفته شد، انواع زوال عقل از آسیب سلول های مغزی ناشی می شود. علاوه بر این، هر نوع زوال عقل ممکن است با آسیب های مختلف و مناطق مختلف مغز همراه باشد. به طور کلی، آسیب به سلول های مغزی در توانایی آنها برای برقراری ارتباط با یکدیگر اختلال ایجاد می کند، که منجر به مشکلات رفتار و تفکر می شود.
علائم زوال عقل می تواند به دلیل شرایطی مانند افسردگی، کمبود ویتامین B12، اختلالات تیروئید، سندرم ورنیک-کورساکف ، هیدروسفالی تحت فشار طبیعی یا مصرف برخی داروها ایجاد شود. اما برخلاف آلزایمر و سایر بیماری های پیشرونده مغزی، این علل علائم زوال عقل ممکن است برگشت پذیر باشد.
مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها می گویند قوی ترین عامل خطر زوال عقل افزایش سن است. بسیاری از علائم با افزایش سن در افراد شایع است، با این حال، آنها می گویند بیشتر موارد زوال عقل افراد 65 سال به بالا را درگیر می کند. علاوه بر این، آنها سابقه خانوادگی، سلامت قلب، آسیب مغزی و نژاد یا قومیت را از عواملی عنوان می کنند که خطر ابتلا به زوال عقل را افزایش می دهد.
انواع زوال عقل
انواع مختلفی از زوال عقل وجود دارد. موارد زیر معمول ترین انواع این بیماری است.
بیماری آلزایمر
آلزایمر حدود 60٪ تا 80٪ موارد زوال عقل را شامل می شود و یک بیماری پیشرونده مغزی است که بر حافظه، روند فکر، رفتار و توانایی به خاطر سپردن اطلاعات تازه آموخته شده تأثیر می گذارد.
دمانس عروقی
زوال عقل عروقی در نتیجه جریان خون ناکافی در مناطق مختلف مغز اتفاق می افتد. این نوع زوال عقل مهارت های تفکر را خصوصاً به دنبال سکته مغزی تغییر می دهد. تخمین ها زوال عقل عروقی را بعد از آلزایمر به عنوان دومین نوع شایع زوال عقل نشان می دهد که 5 تا 10 درصد موارد را تشکیل می دهد.
دمانس لوئی بادی
زوال عقل لوئی بادی ناشی از رسوبات غیر طبیعی میکروسکوپی است که به مرور زمان به سلول های مغز آسیب می رساند. این سومین نوع شایع زوال عقل پس از آلزایمر و زوال عقل عروقی است. علائم شامل تغییر در تفکر و استدلال، گیجی، کندی، اختلالات خواب و موارد دیگر است.
دمانس فرونتوتمپورال
این نوع اختلال به گروهی از اختلالات اشاره دارد که در اثر از دست دادن پیشرونده سلول عصبی در لوب های پیشانی یا گیجگاهی مغز ایجاد می شود. علائم شامل زوال رفتار و شخصیت و دشواری زبان، هم تولید و هم درک است.
زوال عقل مختلط
این اختلال ترکیبی از دو یا چند نوع زوال عقل است که در افراد مسن شایع است. کسی که مبتلا به آلزایمر و زوال عقل است، نمونه ای از زوال عقل مخلوط است.
تشخیص زوال عقل یا دیمانسیا
از آنجا که زوال عقل یک اصطلاح کلی است که کاهش عملکرد شناختی را توصیف می کند و در نتیجه انواع مختلفی از زوال عقل را به وجود می آورد، هیچ آزمایشی برای تعیین اینکه فرد به این بیماری مبتلا است وجود ندارد. با توجه به این نکته، پزشک معاینه جسمی کاملی را انجام می دهد که شامل یک شرح حال پزشکی عمیق، آزمایشات آزمایشگاهی و اسکن مغز مانند CT یا MRI نیز می شود تا مشخص کند علائمی که نشان می دهید مربوط به زوال عقل است یا خیر.
بسته به آموزش پزش ، آنها ممکن است ارزیابی های بیشتری را برای تعیین نوع زوال عقل انجام دهند. در غیر این صورت، ممکن است لازم باشد شما را به متخصصی مانند متخصص مغز و اعصاب که می تواند تشخیص دقیق بدهد ارجاع دهند.
درمان زوال عقل یا دیمانسیا
درمان زوال عقل به نوع و علت اصلی آن بستگی دارد. متأسفانه، برای چندین شکل زوال عقل، مانند آلزایمر، هیچ درمان شناخته شده ای برای جلوگیری از پیشرفت بیماری وجود ندارد. با این حال، مداخلات وجود دارد که پزشک می تواند توصیه کند، مانند داروهایی که ممکن است به طور موقت از شدت علائم، روان درمانی و تغییر سبک زندگی بکاهند.
دارو
چندین داروی مورد تأیید FDA برای درمان علائم زوال عقل به ویژه در بیماری آلزایمر در دسترس است. برای آلزایمر خفیف تا متوسط ، پزشک ممکن است داروهایی مانند Razadyne® (گالانتامین) ، Exelon® (ریواستیگمین) و Aricept® (donepezil) را برای کمک به کاهش علائم و کنترل رفتار توصیه کند.
با پیشرفت بیماری، پزشک ممکن است دارویی به نام Namenda® (ممانتین) را توصیه کند که برای موارد متوسط تا شدید آلزایمر مناسب است. این دارو ممکن است به کاهش علائم کمک کند و به شما امکان می دهد عملکردهای روزانه را بیشتر از آنچه بدون دارو انجام می دهید، حفظ کنید.
روان درمانی
پزشک شما همچنین ممکن است مراقبت تسکینی، روان درمانی یا مشاوره را برای کمک به شما در درک تشخیص و یادگیری روش های جدید برای مقابله با آن، توصیه کند. هدف از این نوع درمان بهبود کیفیت زندگی شما است. برای اعضای خانواده و مراقبان، مشاوره خانواده باید در نظر گرفته شود.
تسهیلات مراقبت از حافظه
هنگامی که زوال عقل به شدیدترین مرحله خود می رسد، ممکن است خانواده ها نیاز به در نظر گرفتن محل دائمی در یک مرکز مراقبت از حافظه داشته باشند. این امر معمولاً هنگامی اتفاق می افتد که مراقبت از شخصی در خانه دشوار شود. مراقبت از حافظه می تواند در یک واحد تخصصی در یک مرکز زندگی مساعدت شده یا در یک اقامتگاه ماهر انجام شود که فقط افراد مبتلا به انواع شدید زوال عقل مانند بیماری آلزایمر را در خود جای دهد.
کنار آمدن
اگر شما یا کسی که دوستش دارید با علائم زوال عقل روبرو هستید، بسیار مهم است که مراقبت از خود را انجام دهید و به دنبال کمک باشید. اگرچه انواع خاصی از زوال عقل، مانند زوال عقل نورودژنراتیو، هیچ درمانی ندارند، اما ممکن است پزشک برای درمان موقت علائم و کمک به زندگی روزمره، درمان های دارویی و سایر اصلاحات سبک زندگی را امتحان کند.
آنها همچنین ممکن است مشاوره را برای بیمار و مراقب توصیه کنند. هنگامی که بیماری هایی مانند آلزایمر شروع به پیشرفت می کنند، ممکن است لازم باشد فرد پشتیبانی برای کمک های اضافی مانند مراقبت در خانه، کمک به زندگی یا مراقبت های دائمی در یک مرکز مراقبت از حافظه کمک کند.