اختلال ADHD (بیش فعالی کمبود توجه) یک بیماری مزمن است که بر احساسات، رفتارها و توانایی فرد برای یادگیری چیزهای جدید تأثیر می گذارد. این بیماری عمدتاً کودکان را مبتلا می کند، اما می تواند در بزرگسالان نیز رخ دهد. اثرات اختلال ADHD می تواند از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد. برای تشخیص اختلال ADHD ، علائم باید بر زندگی روزمره شما تأثیر بگذارد. در اینجا آنچه باید در مورد انواع مختلف اختلال ADHD و نحوه تشخیص و درمان آن ها بدانید آمده است.
انواع اختلال ADHD
اختلال ADHD به سه نوع اصلی تقسیم می شود:
1- نوع بی توجه
2- نوع بیش فعال- تکانشی
3- نوع ترکیبی
هر نوع اختلال ADHD به یک یا چند ویژگی گره خورده است. ADHD با بی توجهی و رفتار بیش فعال- تکانشی مشخص می شود. این رفتارها اغلب به روش های زیر بروز می کنند:
بی توجهی: حواس پرتی، تمرکز ضعیف و مهارت های سازمانی
بیش فعالی: به نظر می رسد که هرگز سرعت خود را کاهش نمی دهد، صحبت کردن و بی قراری، مشکلات در انجام کار
تکانشگری: قطع کردن، ریسک کردن
همه افراد متفاوت هستند، بنابراین برای دو نفر معمول است که علائم مشابهی را به روش های مختلف تجربه کنند. به عنوان مثال، این رفتارها اغلب در پسران و دختران متفاوت است. ممکن است پسرها بیش فعالتر دیده شوند و دخترها ممکن است بی سر و صدا بی توجه باشند.
علائمی که تجربه می کنید تعیین می کند که کدام نوع ADHD دارید.
نوع بی توجه
اگر این نوع اختلال ADHD دارید، ممکن است علائم بی توجهی بیشتری نسبت به تکانشگری و بیش فعالی تجربه کنید. ممکن است گاهی اوقات با کنترل تکانه یا بیش فعالی دست و پنجه نرم کنید. اما اینها ویژگی های اصلی ADHD بی توجه نیستند. افرادی که اغلب رفتارهای بی توجه را تجربه می کنند:
- جزئیات را از دست می دهند و به راحتی حواسشان پرت می شود
- زود خسته شوید
- در تمرکز روی یک کار مشکل دارید
- در سازماندهی افکار و یادگیری اطلاعات جدید مشکل دارند
- مداد، کاغذ یا سایر موارد مورد نیاز برای انجام یک کار را گم کنید
- به نظر نمی رسد گوش کند
- به آرامی حرکت کنید و طوری به نظر برسید که گویی در حال رویاپردازی هستند
- اطلاعات را کندتر و با دقت کمتری نسبت به سایرین پردازش کنید
- در پیروی از دستورالعمل ها مشکل دارند
- تعداد دختران مبتلا به اختلال ADHD نوع بی توجه بیشتر از پسران تشخیص داده می شود.
نوع بیش فعال- تکانشی
این نوع اختلال ADHD با علائم تکانشگری و بیش فعالی مشخص می شود. افراد مبتلا به این نوع می توانند علائم بی توجهی را نشان دهند، اما به اندازه علائم دیگر مشخص نیست. افرادی که اغلب تکانشی یا بیش فعال هستند:
- غر زدن، بی قراری، یا احساس بی قراری
- در یک جا نشستن مشکل دارند
- مدام صحبت کن
- لمس کردن و بازی با اشیاء، حتی زمانی که برای کار در حال انجام نامناسب است
- در شرکت در فعالیت های آرام مشکل دارند
- دائما در حال حرکت هستند
- بی تاب هستند
- خارج از نوبت عمل کنید و به عواقب اعمال فکر نکنید
- پاسخ‌ها و نظرات نامناسب را بیان کنید
کودکان مبتلا به بیش فعالی- تکانشی نوع ADHD می توانند در کلاس درس اختلال ایجاد کنند. آنها می توانند یادگیری را برای خود و سایر دانش آموزان دشوارتر کنند. پسران بیشتر از دختران به نوع بیش فعال- تکانشی تشخیص داده می شوند.
نوع ترکیبی
اگر نوع ترکیبی دارید، به این معنی است که علائم شما منحصراً در بی توجهی یا رفتار بیش فعال- تکانشی قرار نمی گیرد. در عوض، ترکیبی از علائم از هر دو دسته به نمایش گذاشته شده است. اکثر افراد، با یا بدون اختلال ADHD ، درجاتی از رفتار بی توجه یا تکانشی را تجربه می کنند. اما در افراد مبتلا به ADHD شدیدتر است. این رفتار بیشتر اتفاق می افتد و در نحوه عملکرد شما در خانه، مدرسه، محل کار و موقعیت های اجتماعی اختلال ایجاد می کند.
بر اساس منبع معتبر موسسه ملی سلامت روان، اکثر کودکان دارای ADHD نوع ترکیبی هستند. این نوع در پسران بیشتر از دختران است. شایع ترین علامت در کودکان پیش دبستانی بیش فعالی است. علائم ممکن است در طول زمان تغییر کنند، بنابراین نوع اختلال ADHD شما نیز ممکن است تغییر کند. ADHD می تواند یک چالش مادام العمر باشد. اما دارو و سایر درمان ها می توانند به بهبود کیفیت زندگی شما کمک کنند.
علل بروز اختلال ADHD
علت دقیق اختلال ADHD ناشناخته است. اگرچه برخی گمان می‌کنند که ADHD در پاسخ به عواملی مانند خوردن قند زیاد، تماشای بیش از حد تلویزیون یا زندگی در یک محیط آشفته ایجاد می‌شود، اما تحقیقات شواهدی برای حمایت از این ادعاها پیدا نکرده است. در عوض، تصور می شود که ژنتیک در ایجاد ADHD نقش دارد. عوامل دیگری که محققان به دنبال آن هستند عبارتند از:
آسیب مغزی
قرار گرفتن در معرض سموم، مانند سرب، چه در دوران بارداری و چه از سنین پایین
مصرف الکل یا تنباکو در دوران بارداری
زایمان زودرس یا وزن کم هنگام تولد
اگرچه موارد زیادی در مورد علل ADHD وجود دارد که هنوز ناشناخته است.
چه کسانی تحت تأثیر قرار می گیرند؟
اختلال ADHD می تواند هر کسی را تحت تاثیر قرار دهد، اما در منابع مورد اعتماد مردان دو برابر رایج است. علائم ADHD معمولاً در سنین جوانی، بین سنین 3 تا 6 سالگی ظاهر می شود، با میانگین سنی تشخیص 7 سالگی منبع مورد اعتماد. تقریباً 9.4 درصد از همه کودکان در ایالات متحده به ADHD مبتلا هستند. اگرچه ADHD در بزرگسالان نیز رخ می دهد. تخمین زده می شود که 4.4 درصد از بزرگسالان در ایالات متحده با ADHD زندگی می کنند، اما تحقیقات نشان می دهد که منبع قابل اعتماد این اعداد در حال افزایش است.
اختلال ADHD چگونه تشخیص داده می شود؟
آزمایش ساده ای وجود ندارد که بتواند اختلال ADHD را تشخیص دهد. کودکان معمولاً علائم را قبل از 7 سالگی نشان می دهند. اما ADHD علائم مشترکی با سایر اختلالات دارد. پزشک شما ممکن است قبل از تشخیص، ابتدا سعی کند شرایطی مانند افسردگی، اضطراب و برخی مشکلات خواب را رد کند. راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM-5) در دنیا برای تشخیص کودکان و بزرگسالان مبتلا به ADHD استفاده می شود. این شامل یک ارزیابی تشخیصی دقیق از رفتار است.
تشخیص ADHD ترکیبی
یک فرد باید حداقل شش علامت از نه علامت اصلی نوع خاصی از ADHD را نشان دهد. برای تشخیص ADHD ترکیبی، باید حداقل شش علامت بی توجهی و رفتار بیش فعال- تکانشی را نشان دهید. این رفتارها باید حداقل به مدت 6 ماه وجود داشته باشد و زندگی روزمره را مختل کند. علاوه بر نشان دادن الگوی بی توجهی، بیش فعالی- تکانشگری یا هر دو، DSM-5 بیان می کند که برای تشخیص، علائم فرد باید قبل از 12 سالگی نشان داده شود.
آنها همچنین باید در بیش از یک محیط، مانند مدرسه و خانه، حضور داشته باشند. علائم همچنین باید با زندگی روزمره تداخل داشته باشد. و این علائم را نمی توان با یک اختلال روانی دیگر توضیح داد. تشخیص اولیه ممکن است یک نوع ADHD را نشان دهد. اما علائم می توانند در طول زمان تغییر کنند. این اطلاعات مهمی برای بزرگسالان است که ممکن است نیاز به ارزیابی مجدد داشته باشند.
درمان اختلال ADHD
پس از تشخیص، تعدادی از گزینه های درمانی موجود است. هدف اولیه درمان مدیریت علائم اختلال ADHD و ترویج رفتارهای مثبت است. ممکن است پزشک قبل از شروع هر دارویی رفتار درمانی را توصیه کند. درمان می تواند به افراد مبتلا به ADHD کمک کند تا رفتارهای نامناسب را با رفتارهای جدید جایگزین کنند. یا به آنها کمک کنید راه هایی برای ابراز احساسات پیدا کنند.
والدین همچنین می توانند آموزش مدیریت رفتار را دریافت کنند. این می تواند به آنها کمک کند رفتار فرزندشان را مدیریت کنند. همچنین می تواند به آنها کمک کند تا مهارت های جدیدی را برای مقابله با این اختلال بیاموزند. کودکان زیر 6 سال معمولا با رفتار درمانی و بدون دارو شروع می کنند.
کودکان 6 سال به بالا ممکن است از ترکیبی از رفتار درمانی و داروها بیشترین بهره را ببرند. سایر گزینه‌های درمانی، مانند درمان شناختی رفتاری، خانواده یا زناشویی، ملاقات با مربی و مربی ADHD، یا امتحان مداخلات مدیریت کلاس درس نیز ممکن است برای بزرگسالان یا کودکان مبتلا به ADHD مفید باشد. گروه‌های حمایتی همچنین می‌توانند شفای عاطفی را هم برای افراد مبتلا به ADHD و هم برای عزیزانشان فراهم کنند.
دارو درمانی
داروهایی برای کمک به کاهش بیش فعالی و تکانشگری و بهبود توانایی تمرکز، کار و یادگیری و همچنین هماهنگی فیزیکی در دسترس هستند. دو نوع داروی ADHD وجود دارد: محرک و غیر محرک.
محرک ها رایج ترین داروهای ADHD هستند که تجویز می شوند. آنها با افزایش تولید مواد شیمیایی در مغز که به تفکر و توجه کمک می کنند، سریع عمل می کنند. بین 70 تا 80 درصد از کودکان در هنگام مصرف این داروها علائم کمتری دارند. اگرچه محرک ها دارای عوارض جانبی هستند، مانند:
- اضطراب یا تحریک پذیری
- کاهش اشتها
- سردرد
- افزایش فشار خون
- مسائل خواب
- دل درد
- تیک ها
برخی از داروهای غیر محرک نیز برای درمان ADHD در دسترس هستند. اینها همچنین می توانند برای کمک به بهبود تمرکز، توجه و تکانشگری استفاده شوند. اما آنها به سرعت محرک ها عمل نمی کنند. داروهای غیرمحرک گزینه خوبی برای کسانی است که بهبودی نمی بینند یا عوارض جانبی منفی با محرک ها را تجربه می کنند. بزرگسالان مبتلا به ADHD اغلب از درمان های مشابه کودکان بزرگتر بهره مند می شوند. همکاری نزدیک با پزشک برای تعیین بهترین درمان یا ترکیبی از درمان ها و دوز مناسب برای کمک به ADHD بسیار مهم است.
آیا می توان از اختلال ADHD جلوگیری کرد؟
اختلال ADHD قابل پیشگیری نیست. برای کمک به کاهش خطر ADHD در کودکان، مادران باردار باید عادات سالم را رعایت کنند و از سیگار کشیدن یا سوء مصرف مواد در دوران بارداری خودداری کنند. همچنین توصیه می شود از سمومی مانند سرب اجتناب کنید. اگرچه حتی در آن زمان، ممکن است کودک در برخی مواقع همچنان به ADHD مبتلا شود.
اکثر کودکانی که این اختلال تشخیص داده می شود تا زمانی که در اواسط دهه 20 زندگی خود هستند دیگر علائم قابل توجهی ندارند. اما اختلال ADHD برای بسیاری از افراد یک وضعیت مادام العمر است. ممکن است بتوانید ADHD را با گزینه های درمانی، دارو یا هر دو مدیریت کنید. اما درمان یک رویکرد یک اندازه مناسب برای همه نیست. اگر فکر می کنید که برنامه درمانی به شما کمکی نمی کند، مهم است که با پزشک خود کار کنید.