درمان شناختی رفتاری (CBT) نوعی گفتگو درمانی است که بر اساس اصول روانشناختی رفتارگرایی (که به روش‌هایی می‌پردازد که رفتار را می‌توان کنترل یا اصلاح کرد) و نظریه‌های شناخت (که بر درک چگونگی تفکر، احساس و دیدگاه افراد تمرکز می‌کند) است. خود و دنیای اطرافشان). CBT یک درمان روانشناختی است که بر تلاش‌ها برای تغییر الگوهای تفکر و رفتار تمرکز دارد.1 این مقاله در مورد نحوه استفاده از درمان شناختی رفتاری برای کمک به افراد مبتلا به اعتیاد و/یا مسائل سوء مصرف مواد صحبت می‌کند و اثربخشی آن را به‌عنوان شکلی از درمان مورد بحث قرار می‌دهد.
درمان شناختی رفتاری چگونه تاثیر می گذارد
درمان شناختی رفتاری نحوه ارتباط رفتار ما با شناخت ما را بررسی می کند. درمانگر CBT هنگام درمان فردی مبتلا به سوءمصرف مواد یا اعتیاد، به دنبال راه هایی است که افکار و باورها بر رفتار اعتیادآور مشتری خود تأثیر می گذارد. رفتارگرایی بر آنچه که رفتارها یا اعمالی را که فرد انجام می دهد، تقویت می کند، تمرکز دارد، در حالی که نظریه های شناخت بر ادراک افراد – آنچه می بینند، می شنوند و احساس می کنند – افکار و احساساتشان تمرکز می کنند.
تجربه انسان از شناخت از ادراکات، افکار، عواطف و درک ما تشکیل شده است. این شامل هر چیزی است که از طریق حواس ما، یا از طریق طرز فکر یا احساس ما در مورد تجربیات گذشته به ذهن ما می رسد. درمانگر به جای مشاهده و کنترل رفتارهای فردی، به آنچه در ذهن مراجع می گذرد و اینکه چگونه ادراکات، افکار و احساسات او را به رفتارهای خاص هدایت می کند، توجه می کند.
اعتیاد نمونه خوبی از این نوع رفتار متضاد است. در حالی که ممکن است بدانیم که آیا اجتناب از رفتارها و مواد اعتیادآور سالم تر و ایمن تر است، به هر حال تصمیم می گیریم در این رفتار شرکت کنیم. این می تواند منجر به عواقب بسیار ناراحت کننده شود. افراد مبتلا به اعتیاد ممکن است از این رفتارها پشیمان شوند، اما ممکن است متوقف کردن تکرار آنها دشوار باشد، گاهی اوقات بدون اینکه فرد واقعاً دلیل آن را بداند.
درمان شناختی رفتاری روابط بین افکار، احساسات و رفتارهای ما را بررسی می کند. این به باورها و تعارضات اساسی بین آنچه می خواهیم انجام دهیم و آنچه واقعا انجام می دهیم نگاه می کند.
کاربرد درمان شناختی رفتاری برای اعتیاد
اعتیاد شامل استفاده از یک ماده یا انجام اقدامات دیگر به صورت اجباری است، اغلب علی رغم پیامدهای منفی. در حالی که شخصی که در تلاش برای غلبه بر رفتارهای اعتیاد آور است اغلب می گوید که می خواهد تغییر کند – و ممکن است واقعاً بخواهد – انجام این کار برای آنها بسیار دشوار است. بر اساس رویکرد درمان شناختی رفتاری، رفتارهای اعتیادآور نتیجه افکار نادرست و احساسات منفی متعاقب آن است. بسیاری از ما افکاری داریم که مبتنی بر باورهایی هستند که نادرست، غیر واقعی یا غیرممکن هستند که بتوانیم به آنها عمل کنیم. این افکار می توانند باعث ایجاد احساسات منفی شوند که اضطراب، افسردگی و رفتارهای اعتیادآور مانند:
• نوشیدن
• استفاده مواد مخدر
• مشکل قمار
• خرید اجباری
• اعتیاد به بازی های ویدیویی
• اعتیاد به غذا
• انواع دیگر رفتار افراطی مضر
هنگامی که برای درمان اعتیاد استفاده می شود، درمان شناختی رفتاری بر ثبت سیستماتیک افکار، احساسات مرتبط و رویدادهایی که باعث تحریک این افکار و احساسات می شود، تمرکز می کند. هنگامی که متوجه شدیم رفتار اعتیاد آور از کجا نشأت می‌گیرد، می‌توانیم شروع به تغییر فرآیندهای خودکاری کنیم که تلاش‌های ما برای تغییر رفتارهایمان را خراب می‌کنند.
درمان شناختی رفتاری به افراد کمک می کند تا به الگوهای افکار و احساساتی که به طور مکرر تجربه می کنند نگاه کنند. با گذشت زمان، آنها می توانند با در نظر گرفتن یک دیدگاه واقع بینانه تر که به طور خودکار منجر به احساسات منفی و چرخه های رفتارهای مضر در نتیجه نمی شود، شروع به تغییر این افکار کنند.
با پاداش دادن به خود برای رفتارهای سالم تر، با گذشت زمان، رفتارهای سالم تر با احساسات مثبت بیشتری همراه شده و خودکارتر می شوند.
استفاده از درمان شناختی رفتاری برای سوء مصرف مواد
سوء مصرف مواد شامل استفاده از یک ماده به روشی است که در نظر گرفته نشده است یا بیش از مقدار تجویز شده استفاده می شود. درمان سوء مصرف مواد اغلب شامل نوعی درمان مانند CBT است که گاهی همراه با دارو استفاده می شود.
درمان شناختی رفتاری ممکن است به افراد کمک کند عادات مصرف مواد خود را تغییر دهند. این به این دلیل است که CBT بر کمک به افراد در یادگیری نحوه شناسایی و به چالش کشیدن الگوهای فکری منفی و غیرمنطقی که منجر به مصرف مواد می شود متمرکز است. CBT همچنین مهارت های مقابله ای جدیدی را برای کمک به افراد برای مقابله با استرس، هوس ها و عود می آموزد.
درمان شناختی رفتاری ممکن است برای افرادی که اعتیاد و سوء مصرف مواد را تجربه می کنند مفید باشد. از آنجایی که این شکل از درمان بر تغییر افکار و باورها تمرکز دارد، ممکن است به تغییر رفتاری که منجر به مصرف مواد می شود کمک کند. CBT ممکن است به تنهایی یا همراه با دارو استفاده شود.
اثربخشی
درمان شناختی رفتاری سابقه بسیار خوبی دارد، با مطالعات متعددی که اثربخشی آن را در درمان افسردگی، اضطراب و سایر شرایط از جمله اعتیاد نشان می‌دهد. CBT ممکن است در آموزش مهارت های مقابله ای بهتر به افراد موثر باشد، که به آنها کمک می کند مصرف مواد خود را کاهش دهند.
رویکردهای درمان شناختی رفتاری که در اواخر قرن بیستم رایج شدند، خود توسط به اصطلاح «موج سوم» رفتار درمانی، که بر ذهن آگاهی، پذیرش و بودن در لحظه تمرکز دارد، اصلاح و تکمیل می شوند.
این رویکردها عبارتند از:
• درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد (ACT)
• رفتار درمانی دیالکتیکی (DBT)
• درمان شناختی مبتنی بر ذهن آگاهی
درمان شناختی رفتاری به شما کمک می کند تا یاد بگیرید چگونه باورها و الگوهای فکری مرتبط با اعتیاد یا سوء مصرف مواد را شناسایی کنید. با یادگیری تشخیص این افکار منفی، ممکن است بتوانید اقداماتی را برای مقابله با آنها انجام دهید و رفتار خود را تغییر دهید. CBT همچنین مهارت های مقابله ای را آموزش می دهد تا به شما کمک کند با استرس های روزانه به روشی سازنده تر مقابله کنید. ممکن است به تنهایی یا همراه با دارو برای درمان مصرف مواد استفاده شود.