اوتیسم ( Autism) يا درخودماندگى نوعی اختلال رشدی است که با رفتارهای ارتباطی ، کلامی غیر طبیعی مشخص می شود. علائم این اختلال در سال های اول عمر بروز می کندو علت اصلی آن ناشناخته است.
این اختلال در پسران شایع تر از دختران است. وضعیت اقتصادی ، اجتماعی ، سبک زندگی و سطح تحصیلات والدین نقشی در بروز اوتیسم ندارد. این اختلال بر رشد طبیعی مغز در حیطه تعاملات اجتماعی و مهارت های ارتباطی تأثیر می گذارد.
ارتباطات کلامی
کودکان و بزرگسالان مبتلا به اوتیسم در ارتباطات کلامی و غیر کلامی ، تعاملات اجتماعی و فعالیت های مربوط به بازی، مشکل دارند. این اختلال ارتباط با دیگران و دنیای خارج را برای آنان دشوار می سازد .
رفتارهای خود آزارانه و پرخاشگری
در بعضی موارد رفتارهای خود آزارانه و پرخاشگری نیز دیده می شود. در این افراد حرکات تکراری ( دست زدن ، پریدن ) پاسخ های غیر معمول به افراد ، دلبستگی به اشیا و یا مقاومت در مقابل تغییر نیز دیده می شود و ممکن است در حواس پنجگانه ( بینایی ، شنوایی ، لامسه ، بویایی و چشایی ) نیز حساسیت های غیر معمول نشان دهند. هسته مرکزی اختلال در اوتیسم ، اختلال در ارتباط است.
علائم اتیسم در کودکان:
- تاخیر در یاد گیری صحبت کردن و یا اصلا صحبت نکردن.
- کودک ممکن است ناشنوا بنظر برسد حتی اگر آزمایش شنوایی سنجی را طی کرده و نتایج آزمایش شان نرمال باشد.
- انواع رفتارها، علایق و بازی های تکراری. برای مثال تاب خوردن مداوم، علاقه غیرطبیعی به بعضی از اشیاء و ناراحت شدن در صرت تغییر برنامه روتین زندگی.
- ناتوانی در گفتن اسم، برقراری ارتباط چشمی، اجتناب از نوازش شدن و بقل شدن و یا کمک نخواستن.
- ناتوانی از شروع مکالمه و صحبت با دیگران و یا عدم توانایی در حفظ مکالمات.
- حساس بودن به نور، صدا و یا لمس شدن و در عین حال بی توجه به درد.
- عادات غذایی عجیب، همچون خوردن تعداد کمی از انواع غذا و یا خوردن مواد غیرخوراکی همچون گچ یا خاک.
- رفتار خودزنی مثلا کوبیدن سر به زمین یا دیوار و یا با دست ها.
- درصد كمى از بچه هاى اوتيسم نبوغ خاصى دارند.
- اين اشخاص در بعضى از زمينه ها محدوديتهايى دارند اما مهارتهاى فوق العاده اى در زمينه موسيقى، رياضيات، نقاشى يا تجسم فكرى دارند.
علائم رایج اوتیسم چیست؟
رفتارهای اجتماعی
بچه هایی که برچسب اوتیسم دارند در رفتارهای اجتماعی دچار مشکل می باشند. افراد اوتیسم ممکن است به هنگام نامیده شدن عکس العملی نشان ندهند و از نگاه کردن به اشخاص اجتناب کنند.
واکنش به احساسات
آنها اغلب دارای لحن یکنواخت هستند و در واکنش به احساسات دیگران، از طریق حالات چهره ای مشکل دارند و همچنین هنگام صحبت کردن با دیگران در مورد رفتارهای مورد علاقه شان از نگاه کردن به صورت دیگران اجتناب می کنند و آنها از اثر منفی رفتارشان روی افراد اطلاعی ندارند، و به نظر می رسد که از احساسات دیگران در مورد خودشان بی اطلاع هستند.
حرکت پاندولی وچرخاندن مو
تعدادی از بچه های اوتیسم درگیر یک سری حرکات تکراری از قبیل حرکت پاندولی وچرخاندن مو با دستهایشان هستند یا رفتارهای خودآزاری از قبیل کوبیدن سر دارند، آنها دوست دارند صحبتهای دیگران را تکرار کنند و به جای به کار بردن ضمیر من ، نام خود یا ضمیر دیگری را به کار ببرند.
صدای آهنگین
تعدادی از آنها با یک صدای آهنگین در مورد موضوعات مورد علاقه شان صحبت می کنند یا به کسانی که با آنها صحبت می کنند بی اعتنا هستند.
حواس
آنها در تشخیص صداها، حس لامسه و دیگرحواسشان، پاسخ مناسبی نمی دهند آنها نسبت به درد احساس کمی دارند و ممکن است یکی از حواسشان برتر از دیگری باشد که چنین حسهای غیرمعمولی ممکن است در علائم رفتارهای آنها تأثیر داشته باشد، مثل اجتناب از بغل شدن.
بعضی از معیارهاى اوتيسم عبارتند از:
- در بازیهای اجتماعی و تخیلی یا ناتوان هستند یا به گونه ای ضعیف عمل می کنند.
- آنها در دوست یابی ناتوانند.
- توانایی شروع یا ادامه مکالمه را ندارند.
- دارای حرکات کلیشه ای ، تکراری و زبان غیرمعمول می باشند.
- به چیزهایی ( الگوهای محدود ) که مورد علاقه شان است به طور غیرعادی توجه می کنند.
- به نظر می رسد علاقه مند هستند، کارهای یکنواختی را به صورت روزمره انجام دهند.
- به قسمتهایی از اشیا دل مشغولی دارند.
- (به بعضی از افراد که علائم اتیستیکی دارند اما در مهارتهای زبانی رشد خوبی دارند سندرم آسپرگر می گویند)