افکار همیشه با ما و در ذهن ما جریان دارند. حتی در زمان خواب، در سکوت شب، حجمی از افکار به سراغ ما می آید که گاها باعث بی خوابی خواهد شد. لازم است بدانید که اگر نتوانید ذهن خود را مدیریت کنید، مشکلات و عواقب زیادی را به دنبال خواهد داشت. یکی از اختلالات روانی که در این زمینه می تواند بروز کند، وسواس فکری است. هر فرد در هر سنی ممکن است با این ناهنجاری دست و پنجه نرم کند اما مسئله مهم، اقدام به موقع برای درمان است.
منظور از وسواس فکری چیست؟
تقریبا همه ما با واژه وسواس آشنایی داشته و این مشکل را با حرکاتی مثل شستن زیاد دست، تمیز کردن بیش از اندازه خانه و… می شناسیم. اما آیا در مورد وسواس فکری نیز مطالبی می دانید؟ تصور کنید که افکار و تصوراتی روزانه به صورت مکرر در ذهن شما مرور می شوند به گونه ای که خارج از کنترل شما بوده و هر روز، بیشتر از قبل می شود. در چنین حالتی اصطلاحا فرد به وسواس فکری مبتلا شده است.
انواع وسواس فکری
این نوع اختلال روانی در اشکال مختلف بروز می کند که بسته به نوع افکار و شرایط ذهن شما، متفاوت خواهد بود:
-
نگرانی در مورد ابتلا به بیماری
برخی از افراد همیشه فکر می کنند بیماری های خطرناک همانند سرطان، ایدز و… در یک قدمی آن ها است و این ترس، هر روز بیشتر از قبل می شوند. این قبیل افکار منجر به وسواس خواهد شد و چون فرد قادر به مدیریت ذهن خود نیست، از راه های دیگر عمل می کند. برای مثال بیش از حد نرمال به بهداشت اهمیت داده و این مسئله، خود منجر به وسواس عملی خواهد شد.
-
نگران بودن در مورد رخ دادن اتفاقات تلخ
حتما شما نیز با افرادی برخورد داشته اید که هر فکر می کنند قرار است اتفاق بدی رخ بدهد. این دسته از افراد به دلیل تنها یک تجربه ای که در گذشته داشته اند، ذهن خود را درگیر آن اتفاق کرده و هر روز به این مسئله فکر می کنند. در نتیجه وسواس فکری به سراغ آن ها خواهد آمد. برای مثال زمانی که به سفر می روند، کافی است چند دقیقه از خانه دور شده باشند که وسواس شروع شده و از اعضای خانواده در مورد بسته بودن شیر گاز، خاموش بودن برق و… سوال کنند.
-
نگرانی در زمینه رفتار اجتماعی
این مسئله ممکن است در مورد خود فرد رخ داده و یا اینکه در رفتار والدین نسبت به فرزندان دیده شود. بارها با والدینی برخورد داشته ایم که ترس از این داشته اند که مبادا فرزندشان رفتار نادرستی در مهمانی ها از خود نشان دهد. به همین دلیل هر بار قبل از رفتن به مهمانی، افکار زیادی به سراغشان می آید که آن ها نگران می کند و حتی ممکن است تا مرز کنسل کردن مهمانی پیش بروند. در چنین شرایطی، فرزند نیز به شدت اذیت می شود و حتی ممکن است دچار ضعف اعتماد به نفس گردد.
-
اهمیت بیش از اندازه به نظم و ترتیب
اینکه ما به مسئله انضباط اهمیت بدهیم، ذاتا بسیار عالی است چرا که این مسئله نه تنها بر روی تمیز بودن محل زندگی تاثیر می گذارد بلکه نظم در زندگی، به مدیریت ایده آل شرایط کاری نیز کمک می کند. اما همین نظم اگر بیش از اندازه مورد توجه قرار گیرد، به یک وسواس تبدیل خواهد شد.
عواقب وسواس فکری
آیا می دانید اگر فردی به وسواس فکری مبتلا شده باشد اما برای درمان این اختلال روانی اقدام نکنید چه عواقبی را به دنبال خواهد داشت؟
- افرادی که به وسواس فکری مبتلا می شوند، متعاقبا به اضطراب نیز دچار خواهند شد.
- این اختلال روانی، انرژی شما را از بین می برد و در نتیجه خیلی زود خسته می شود. در چنین شرایطی، شرایط کاری شما به شدت تحت تاثیر قرار می گیرد.
- متاسفانه زندگی کردن با کسی که دچار وسواس فکری است، واقعا سخت است چرا که وقتی خود فرد نتواند افکار مزاحم ذهنش را کنترل کرده و شرایط را مدیریت کند، زندگی سخت شده و اطرافیان او نیز اذیت خواهند شد.
نحوه غلبه بر وسواس فکری
شما زمانی می توانید بر وسواس فکری غلبه کنید که خودتان قدم اول را بردارید. چند تکنیک ساده را به شما آموزش می دهیم که کمک می کند به مرور زمان از افکار مزاحم خود رها شوید:
- ورزش کنید. ورزش کردن باعث می شود احساس طراوت و شادابی داشته باشید، اضطراب درونی شما کاهش یافته و کمتر به افکار مزاحم فکر کنید.
- با دوستان و اعضای خانواده و فامیل در ارتباط باشید. انزوا، یک عامل خطرناک برای حاد شدن وسواس فکری است چرا که شما ساعات بیشتری را در خلوت خود به این افکار می اندیشید.
- زمان خواب شما باید کافی باشد. به این مسئله توجه داشته باشید که اگر در طول شبانه روز خواب کافی نداشته باشید، کم خوابی باعث می شود اضطراب، استرس و وسواس فکری در شما تشدید شود.
- سعی کنید در شرایط آرام امور روزمره خود را سپری کرده و از تنش به دور باشید. برای این منظور، تکنیک هایی همانند یوگا به شما کمک می کند تا با تمرین های پیاپی، افکار مزاحم را از خود دور کنید.
- در برابر رفتارهای تکراری خود مقاومت کنید. اجازه ندهید این افکار بر شما غلبه کنند بلکه شما باید غالب بوده و مقاومت کنید. برای این منظور شما باید با ترس های خود مواجه شوید و سریعا ذهن خود را درگیر امور دیگر کنید.
درمان وسواس فکری تحت نظر کلینیک رویا
همانگونه که متوجه شدید، به محض رویت علائم وسواس فکری، لازم است درمان را تحت نظر مشاور، روانشناس و روانپزشک شروع کنید چرا که پیشروی آن، عواقب زیادی را به دنبال دارد که در این مقاله پیرامون این مسئله صحبت شد. تیم متخصصین ما در کلینیک روانپزشکی در آیت الله کاشانی و محدوده آن (کلینیک رویا در اکباتان) براساس متدهای پیشرفته و در جلسات خصوصی یا کارگاه های آموزشی و همچنین در زمینه روانکاوی و روانپزشکی به شما کمک می کنند هر چه سریع تر سلامتی روان خود را به دست آورده و از شر وسواس فکری رها شوید.